top

η Πρωϊνὴ - 6-7 Μαρτίου 1999

Παρεμβάσεις

________________

ΚΑΤΑ ΤHΣ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΩΝ ΗΠΑ

_________________________________

Γράφει ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ  *)

_________________________________

Η πορεία των εθνικών μας θεμάτων έστρεψε την προσοχή και τις ανησυχίες μας μακριά από τα σοβαρά εκκλησιαστικά και ομογενειακά προβλήματα που μας ταλανίζουν. Δυστυχώς δεν περνά σχεδόν μέρα που να μη διαβάσουμε στον ομογενειακό, στον Αθηναϊκό, ακόμα και στον Αμερικανικό τύπο, κάποια είδηση ή σχόλιο που να μας δημιουργήσει το φόβο και την ανησυχία ότι η ενότητα της ομογένειας και της Εκκλησίας, δηλαδή ότι πιο πολύτιμο διαθέτουμε, βρίσκονται υπό θανάσιμη απειλή. Τα power politics μεταξύ των πρωταγωνιστών της διαμάχης δίνουν και παίρνουν και εμείς οι απλοί άνθρωποι παρακολουθούμε τα τεκταινόμενα χωρίς να γνωρίζουμε ποιοι κινούν τα νήματα των εξελίξεων και πού θα καταλήξουν.

Ποια είναι τα αδιαμφισβήτητα δεδομένα που γνωρίζουμε όλοι; Ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο και ο Παναγιότατος προσωπικά στηρίζουν ανεπιφύλακτα τον Αρχιεπίσκοπο Σπυρίδωνα. Η διγλωσσία της περασμένης εποχής φαίνεται ότι έχει παρέλθει. "Ο Σπυρίδωνας", είπε ο Παναγιότατος στους Σεβασμιότατους επαρχιούχους Μητροπολίτες της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, "είναι και θα παραμείνει ο Αρχιεπίσκοπός σας και πρέπει να μάθετε να συνεργάζεστε μαζί του".

Από την άλλη έδωσε εντολή να λαμβάνονται οι αποφάσεις για τα σημαντικά θέματα της Εκκλησίας συνοδικά και, όπου παρουσιάζεται διχογνωμία, να καλείται το Πατριαρχείο ως επιδιαιτητής να δίνει τη λύση.

Παρόμοια υποστήριξη έλαβε ο Σεβασμιότατος από την επίσημη επίσκεψή του στη Γενέτειρα. Όσο και αν πολιτικοί και εκκλησιαστικοί παράγοντες της Ελλάδας επεσήμαναν την ανάγκη στον Αρχιεπίσκοπο να επιδείξει ενωτικό και διαλλακτικό πνεύμα, εντούτοις κανένας δεν μπορεί να διαμφισβητήσει ότι και μόνον το γεγονός ότι ο Σεβασμιότατος προσεκλήθη στην Αθήνα για επίσημη επίσκεψη, είναι αρκετό για να καταδείξει την υποστήριξη που του παρέχει η Γενέτειρα.

Επομένως, αφού ο Σεβασμιότατος έχει την υποστήριξη της προϊσταμένης του εκκλησιαστικής αρχής, του Οικουμενικού Πατριαρχείου, και τη στήριξη των πολιτειακών, πολιτικών και εκκλησιαστικών αρχών της Γενέτειρας, βρίσκεται εξ αντικειμένου σε πολύ ισχυρή θέση έναντι των αντιπάλων του.

Ποια είναι τώρα η κατάσταση στην αντίπερα με το Σεβασμιότατο όχθη; Ορισμένοι από τους αντιπάλους του δίνουν την εντύπωση ότι είναι έτοιμοι για κάποιο συμβιβασμό, ενώ μερικοί από αυτούς, λέγουν ξεκάθαρα, ή αφήνουν σαφώς να νοηθεί, ότι χρειάζεται ανυπερθέτως η απομάκρυνσή του. Είναι δύσκολο να γνωρίζει κανείς αν απλά και μόνον επιθυμούν διακαώς την απομάκρύνσή του ή αν μιλούν γι' αυτήν ως τακτική διαπραγματεύσεως ή αν πράγματι πιστεύουν και μεθοδεύουν αυτή την απομάκρυνση. Γι' αυτό ας εξετάσουμε και τις τρεις περιπτώσεις.

Αν απλά και μόνον μιλούν για την απομάκρυνσή του, επειδή επιθυμούν μεν να τον εκδιώξουν από το αξίωμα που κατέχει, ενώ στην πραγματικότητα έχουν συνείδηση του γεγονότος ότι κάτι τέτοιο είναι ακατόρθωτο, διερωτάται κανείς τι ακριβώς εξυπηρετεί η διατύπωση αυτής της απαίτησης. Εκτός κι αν αποτελεί μόνον συναισθηματική εκτόνωση η οποία φυσικά είναι ανίσχυρη να καθορίσει την εξέλιξη των γεγονότων.

Είναι ενδεχόμενο όμως η απαίτηση των αντιπάλων του Αρχιεπισκόπου να γίνεται ως μέρος συγκεκριμένης στρατηγικής. Γνωρίζουν ίσως ότι δεν είναι δυνατόν, όπως έχουν διαμορφωθεί οι εξελίξεις, το Πατριαρχείο να απομακρύνει τον Αρχιεπίσκοπο, πλην όμως εγείρουν την απαίτηση να απομακρυνθεί, ελπίζοντας ότι έτσι θα πετύχουν ορισμένα ανταλλάγματα.

Ασχέτως του αν μπορεί να είναι αποδοτική μια τέτοια τακτική απέναντι στον Πατριάρχη και τον Αρχιεπίσκοπο δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι σ' αυτό ακριβώς στοχεύουν οι αντίπαλοι του Αρχιεπισκόπου.

Και υπάρχει η τρίτη εκδοχή. Ότι δηλαδή οι αντίπαλοι του Αρχιεπισκόπου δεν κατέθεσαν τα όπλα, αλλά αντιθέτως ετοιμάζονται για το νέο γύρο εν επιγνώσει αυτή τη φορά ότι όχι μόνον δεν μπορούν να ελπίζουν στη συναντίληψη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αλλά αντιθέτως ότι πρέπει να συγκρουσθούν ευθέως μαζί του αν θα επιτύχουν τους στόχους τους. Αν η εκδοχή αυτή είναι ορθή τότε βρισκόμαστε σε απόσταση αναπνοής από τη δημιουργία σχίσματος.

Αγνοούμε δυστυχώς τα παρασκήνια και τις προθέσεις των πρωταγωνιστών της διαμάχης. Αυτό όμως δεν μας εμποδίζει να εξετάσουμε τι δέον γενέσθαι, ώστε να αποσοβηθεί το χειρότερο για την Εκκλησία και την ομογένεια. Είναι γενική πάντως η πεποίθηση ότι καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των γεγονότων έχει η στάση του Πατριαρχείου.

Θέλω να επισύρω την προσοχή όλων μας στο εξής σημείο. Οι αντίπαλοι του Αρχιεπισκόπου δεν μιλούν πια, όπως έκαναν φορτικά στο παρελθόν, για αυτονόμηση. Αυτή τη φορά μιλούν για αυτοκεφαλοποίηση. Ελπίζω ότι κατανοούμε τι ακριβώς σημαίνει αυτή η αλλαγή στην ορολογία. Καταρχήν ότι ο αγώνας των αντιπάλων του Αρχιεπισκόπου δεν καθοδηγείται πια από τους ερασιτέχνες και άμοιρους θεολογικής παιδείας ηγέτες της G.O.Α.L., αλλά από ανθρώπους που γνωρίζουν κανονικό δίκαιο κι επομένως είναι σε θέση να κινηθούν κάνοντας σωστούς υπολογισμούς για να πετύχουν τους στόχους τους.

Και όχι μόνον αυτό. Η ομογενειακή εφημερίδα η οποία στήριξε τον αγώνα των αντιπάλων του Αρχιεπισκόπου και η οποία ασφαλώς, γνωρίζει τις προθέσεις τους, με κύριο άρθρο της που δημοσίευσε πρόσφατα, προειδοποιεί όλες τις πλευρές ότι, παρόλο ότι δεν εγκαταλείπει την πολεμική της απέναντι στον Αρχιεπίσκοπο, δεν θα ταχθεί με το μέρος αυτών που θα επιχειρήσουν να καταστήσουν την Εκκλησία της Αμερικής αυτοκέφαλη! Κανείς ας μην πάρει αυτή την προειδοποίηση, με ότι αυτή σημαίνει, στα ελαφρά.

Τι μένει να γίνει; Ο Σεβασμιότατος μπορεί να προλάβει τις μεθοδεύσεις των αντιπάλων του προβαίνοντας στους κατάλληλους χειρισμούς.

Το γεγονός ότι το Πατριαρχείο και η Γενέτειρα τον υποστηρίζουν του δίνει την ευχέρεια από θέση ισχύος να δείξει τη μεγαλοψυχία που επιβάλλεται να επιδειχθεί. Ας μην αποκλείσει κανένα από τη δυνατότητα να προσφέρει, κατά τα χαρίσματα που του έδωσε ο Άγιος Θεός, ό,τι καλύτερο έχει στην ομογένεια και την Εκκλησία. Και είμαι εντελώς πεπεισμένος πως γνωρίζει, ότι η αποκατάσταση των Καθηγητών της Θεολογικής Σχολής είναι το κύριο αίτημα όλων όσοι διαφωνούν με τον Αρχιεπίσκοπο. Οι Μητροπολίτες, η Κληρικολαϊκή, εκατοντάδες ιερείς και άλλοι παράγοντες στης ομογένειας έχουν κατά καιρούς κάνει έκκληση στον Αρχιεπίσκοπο να ανακαλέσει την απόφασή του. Ας μην τηρήσει στο θέμα αυτό σκληρή στάση. Όποιοι και αν ήταν οι λόγοι που τον οδήγησαν πριν δυο χρόνια να ενεργήσει όπως ενήργησε, είμαστε βέβαιοι ότι περισσεύει στην πατρική καρδία του η αγάπη κι ότι θα ενεργήσει ανάλογα.

Ας μην υποτιμηθεί η δυνατότητα των αντιπάλων του Αρχιεπισκόπου να διχάσουν την Εκκλησία και την ομογένεια. Με κανένα τρόπο δεν θα μειωθεί το κύρος του Αρχιεπισκόπου αν δείξει ενωτικό και διαλλακτικό πνεύμα προς τους αντιπάλους του, όπως του το ζήτησαν άλλωστε τόσο το Οικουμενικό Πατριαρχείο όσο και η πολιτική και εκκλησιαστική ηγεσία της Γενέτειρας και πολλοί φίλοι και οπαδοί του στην ομογένεια.

Το αντίθετο θα συμβεί. Όλοι θα χαρούν αν η ομόνοια και η αγάπη επικρατήσουν, επειδή ο κίνδυνος διάσπασης της Εκκλησίας και της ομογένειας θα έχει αποφευχθεί και όλοι θα εκτιμήσουν το πνεύμα της αγάπης, της επιείκειας και της συγνώμης που θα δείξει ο Σεβασμιότατος ως πνευματικός μας πατέρας.

Είμαστε μια μικρή μειοψηφία μέσα στους κόλπους μιας προτεσταντικής πλημμυρίδας. Αλίμονον αν δεν πορευθούμε ενωμένοι το δρόμο μας.

Ο Σεβασμιότατος ας δείξει πνεύμα συνδιαλλαγής κι αν παρ' ελπίδα οι αντίπαλοί του δεν ανταποκριθούν, ας έχουν την ευθύνη απέναντι στο Θεό και την Ιστορία για τις συνέπειες που θα ακολουθήσουν.

___________________

*) Δημοσιογραφικό ψευδώνυμο του φιλόλογου-θεολόγου Παναγιώτη Τελεβάντου

[ η Πρωϊνὴ - 6-7 Μαρτίου 1999 - σ. E4 ]