top

GreekNews - 3 Ιανουαρίου 2005

Ανασκόπηση εκκλησιαστικών γεγονότων 2004
Του πρώην Αρχιεπισκόπου Αμερικής Σπυρίδωνος

Το 2004 υπήρξε έτος πλούσιο σε εκκλησιαστικές εξελίξεις. Ο λαός του Θεού είδε να παίρνουν το δρόμο της διευθέτησης ακανθώδη προβλήματα που χρόνιζαν από δεκαετίες. Ωστόσο, άλλα εξίσου σημαντικά ζητήματα παραπέμφθηκαν στις καλένδες. Υπήρξαν το δίχως άλλο αξιόλογες χειρονομίες καλής θέλησης στο χώρο των διεκκλησιαστικών σχέσεων. Το συγκλονιστικότερο γεγονός της χρονιάς όμως υπήρξε ο τραγικός θάνατος του πατριάρχη Πέτρου και της συνοδείας του. Αναμφίβολα, το έτος 2004 θ'αφήσει βαθειά τη σφραγίδα του στη σύγχρονη εκκλησιαστική ιστορία.

*  *  *  *  *

Η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου να αναδομήσει το συνοδικό σχήμα που ίσχυε επί ογδόντα χρόνια, υπήρξε εξέλιξη θετικότατη. Ηδη έγινε η πρώτη καλή αρχή. Προηγούμενα η πατριαρχική σύνοδος απετελείτο αποκλειστικά από μητροπολίτες εκ Τουρκίας, ενώ σήμερα αποτελείται κατά 50% από μητροπολίτες εκ Τουρκίας και κατά 50% από αρχιερείς εκτός Τουρκίας. Βέβαια, είναι μακρύς ακόμη ο δρόμος προς την πλήρη αποκατάσταση της παραδοσιακής ορθόδοξης συνοδικής πράξεως που προβλέπει την εκ περιτροπής συμμετοχή όλων των επαρχιούχων αρχιερέων μιας Εκκλησίας στη σύνοδό της. Κατά συνέπεια το μεγαλύτερο μέρος του αναδομητικού εγχείρηματος απομένει ακόμη να πραγματοποιηθεί με 1) την κατάργηση της διάκρισης μεταξύ αρχιερέων εκ Τουρκίας και εκτός Τουρκίας, 2) τη σύνθεση της συνόδου από τίτλω και έργω επαρχιούχους αρχιερείς, και 3) την κατάρτιση καταλόγου βάσει του οποίου θα καλούνται εκ περιτροπής οι συνοδικοί αρχιερείς.

Την ίδια στιγμή δεν καρποφόρησε η προσπάθεια του Πατριαρχείου να εξασφαλίσει την άδεια των Τουρκικών αρχών για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, βασική προϋπόθεση για την επιβίωση του Πατριαρχείου ως ακμαίου και σφριγηλού θεσμού. Το Πατριαρχείο προσπάθησε να εκμεταλλευτεί την πολιτική συγκυρία της επιχειρούμενης ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Τα συνεχή διαβήματά του προς την Τουρκική πολιτική ηγεσία δεν απέδωσαν ωστόσο τους αναμενόμενους καρπούς. Το αποτέλεσμα της όλης πρωτοβουλίας θα ήταν ασφαλώς θετικότερο αν παράλληλα με τα πατριαρχικά διαβήματα υπήρχε και η σύμπραξη κάποιου ισχυρού φορέως (π.χ. του ελληνοαμερικανικού λόμπι που τελεί σε αφασία σήμερα), ικανού να εξασφαλίσει την άσκηση πιέσεων εκ μέρους της Ουάσιγκτον η οποία μέχρι τώρα δεν διστάζει να διατρανώνει την σχετική υποστήριξή της αλλά μόνο λεκτικά και χωρίς διάθεση ουσιαστικής παρέμβασης.

*  *  *  *  *

Στο χώρο των διορθόδοξων σχέσεων κυριάρχησε το ακανθώδες θέμα των Νέων Χωρών. Η προσπάθεια διαμφισβήτησης των δικαίων του Οικουμενικού Πατριαρχείου από μέρους της Ελλαδικής Εκκλησίας κατέληξε σε αποτυχία. Η αντιπαράθεση χαρακτηρίστηκε από ασυνήθιστα οξεία επιθετικότητα εκ μέρους του Πατριαρχείου. Η ακραία αυτή στάση επέφερε μιαν αρνητικότατη για το Πατριαρχείο δημοσιότητα που αναπόφευκτα έτρωσε το κύρος του και ενέτεινε τη συνέχιση της απομυθοποίησής του. Η ηγεσία του Φαναρίου επέτυχε τελικά την πανηγυρική επαναναγνώριση των εκκλησιαστικών κυριαρχικών δικαιωμάτων του Οικουμενικού Θρόνου στις Νέες Χώρες, τουλάχιστο στα χαρτιά και έστω προς το παρόν. Βέβαια ο παρατηρητής δεν μπορεί να παραβλέψει ότι η έστω και προσωρινή λύση του θέματος επιτεύχθηκε κατόπιν δυναμικής «διαμεσολάβησης» της Ελληνικής Πολιτείας που εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα επέβαλε στην Ελλαδική Εκκλησία τη γραμμή της υποχώρησης. Σίγουρα μια νίκη για το Φανάρι, αλλά μήπως μόνο «πύρρειος»;

*  *  *  *  *

Γεγονός που κυριολεκτικά συγκλόνισε τον ορθόδοξο κόσμο το 2004, υπήρξε ο τραγικός θάνατος του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Πέτρου σε δυστύχημα ελικοπτέρου κατά μετάβασή του στο Άγιον Όρος. Ο Πατριάρχης Πέτρος είχε την φήμη εκκλησιαστικού ανδρός σοβαρού, συνετού, ταπεινού και πράου. Ο θάνατός του απασχόλησε επί μακρόν τον ορθόδοξο τύπο ανά τον κόσμο. Και, όπως είναι φυσικό, συγκίνησε βαθύτατα λόγω των τραγικών συνθηκών υπό τις οποίες συνέβη. Ειδικά, οι πηγαίες εκδηλώσεις ανυπόκριτου σεβασμού προς τον αποθανόντα Πατριάρχη Αλεξανδρείας κατέδειξαν πως ο λαός του Θεού είναι ικανός ν' αγαπήσει ειλικρινά τους γνήσιους και χωρίς έπαρση εκκλησιαστικούς ηγέτες του. Φανέρωσαν επίσης πόσο ο λαός αυτός αποζητεί την ειρήνη της Εκκλησίας και σε ποιό βαθμό τιμά τους ειρηνοποιούς.

*  *  *  *  *

Τό έτος 2004 κλείνει με την απόδοση των ιερών λειψάνων των αγίων Ιωάννου του Χρυσοστόμου και Γρηγορίου του Θεολόγου στην Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως. Με την πράξη αυτή η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, χωρίς ν' αποδοκιμάζει έμπρακτα παρωχημένα σχήματα εκκλησιαστικής πολιτικής και δράσεως, διαδηλώνει για μια ακόμη φορά τη σημασία που αποδίδει στη συνέχιση του διαλόγου με την Ορθόδοξη Εκκλησία. Σίγουρα, μια νότα αισιοδοξίας κι ελπίδας για το μέλλον της μιας Εκκλησίας του Χριστού.

[ GreekNews
  www.greeknewsonline.com/[...]
  3 Ιανουαρίου 2005 ]