top

Συνέντευξη Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος
στον δημοσιογράφο Θεόδωρο Καλμούκο
για τον "Εθνικό Κήρυκα"
* Πλήρες κείμενο *
[ 1η Δεκεμβρίου 2010 ]

Πώς αισθάνεστε που βρίσκεστε και πάλι στη Βοστώνη, για το μνημόσυνο του φίλου σας Λυκούργου Κοντάκη;

Ευχαριστώ το Θεό που με ικάνωσε να έλθω και πάλι στην ωραία πόλη της Βοστώνης. Τη φορά αυτή ήλθα για να τελέσω το μνημόσυνο του αοίδημου Λυκούργου Κοντάκη, φίλου επιστήθιου και ευεργέτη μου. Θεωρώ ευλογία που ξαναβρέθηκα κατά τις συγκινητικές αυτές στιγμές με την οικογένεια του αειμνήστου και ιδιαίτερα με τη σύζυγό του Ευανθία, παλαιά πρόεδρο της Φιλοπτώχου Αδελφότητας της Αρχιεπισκοπής μας.

Σας λείπει η Ομογένεια;

Προέρχομαι από τα σπλάχνα της Ομογένειας. Είμαι παιδί της γνήσιο κι αυθεντικό. Επιπλέον συνδέομαι δια φιλίας με αμέτρητους ομογενείς φίλους, καλούς και πιστούς. Την αγαπώ την Ομογένεια και να την αποζητώ. Φυσικό είναι να μου λείπει.

Πόσο στενά παρακολουθείτε την πορεία της εδώ Εκκλησίας και Ομογένειας;

Εξακολουθώ να παρακολουθώ εκ του σύνεγγυς και με αμείωτο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στο χώρο της Εκκλησίας της Αμερικής και ευρύτερα της Ομογένειάς μας. Κάθε βήμα προόδου που σημειώνεται στο χώρο αυτό αποτελεί αφορμή ειλικρινούς χαράς, όπως ακριβώς αποτελεί αφορμή λύπης και κάθε ένδειξη οπισθοδρόμησης και αποτυχίας.

Βλέποντας τώρα τα πράγματα με άλλο μάτι έπειτα από έντεκα χρόνια από την αποχώρησή σας από την Αρχιεπισκοπία, ποία πράγματα, κινήσεις ή αποφάσεις σας θα κάνατε διαφορετικά;

Κάθε εποχή κρίνεται με βάση τις δικες της ανάγκες και ανησυχίες. Την εποχή εκείνη ήταν άλλες οι προτεραιότητες. Τότε πρυτάνευε η έντονη ανησυχία για τον ραγδαίο αφελληνισμό της Ομογένειας και τη διατήρηση της Εκκλησίας μας μακρυά από ξένες ομολογιακές και κοσμικές επιρροές. Οι αποφάσεις που είχαν ληφθεί τότε, υπήρξαν ανάλογες και δεν νομίζω να μπορούσαν νάταν διαφορετικές.

Υπάρχουν κάποια πράγματα για τα οποία μετανιώσατε που κάνατε ή που δεν κάνατε;

Δεν υπάρχει χώρος για μεταμέλεια και μετάνοια όταν, ως υπεύθυνος κληρικός, καλείσαι να πάρεις δύσκολες και σοβαρές αποφάσεις, όσο σκληρές και δύσληπτες και αν θεωρηθούν από τους μη υπεύθυνους. Τις παίρνεις τις αποφάσεις και αναλαμβάνεις την ευθύνη τους μέχρι τέλους.

Έχετε γνώμη για τα διαμειβόμενα στη Μονή Οσίας Ειρήνης του Χρυσοβαλάντου Αστορίας και την ηγεσία της, η οποία υπήχθη στο Οικουμενικό Πατριαρχείο επί Αρχιεπισκοπίας σας;

Θλίβομαι για όσα ακούονται τον τελευταίο αυτό καιρό για τη Μονή και προπαντός για τους σκανδαλιζόμενους πιστούς. Θέλω μόνο να πιστεύω πως η αλήθεια είναι διαφορετική από τις ανεξέλεγκτες και ανεύθυνες διαδόσεις.

Λυπάμαι ακόμη διότι είχα διαδραματίσει πρωτεύοντα ρόλο στην ένταξη της Μονής και των μετοχίων της στη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου μας. Ευχή μου είναι να καταλαγιάσουν τα πάθη, να πρυτανεύσει η λογική και να επανέλθει επιτέλους η ειρήνη και η τάξη στη Μονή.

Είχατε γνώση τότε ότι υπήρχαν τέτοια θέματα παρεκτροπών γενικώς που αποκαλύφτηκαν τώρα;

Ουδείς είχε υπ'όψη του, ούτε η Αρχιεπισκοπή ούτε το Πατριαρχείο, όσα τώρα επιμόνως διαδίδονται.

Τι νομίζετε πως πρέπει να γίνει εδώ που έφτασαν τα πράγματα στη Χρυσοβαλάντου;

Είμαι βέβαιος πως η Ι. Σύνοδος του Πατριαρχείου, που έχει αρμοδίως επιληφθεί του θέματος και γνωρίζει όλες τις λεπτομέρειες, θα εξεύρει την πρόσφορη λύση.

Τι πιστεύετε για την ομοφυλοφιλία στον κλήρο όλων των βαθμίδων;

Πιστεύω ό,τι πιστεύουν και όλοι οι Ορθόδοξοι πιστοί ανά τον κόσμο. Πιστεύω σ'όσα γράφονται σχετικά στην Αγία Γραφή και μάλιστα στην Α' Προς Κορινθίους και την Α' Πρός Τιμόθεον. Πιστεύω σ' όσα ορίζονται σχετικά στους Ι. Κανόνες της Εκκλησίας μας.

Εσείς θα χειροτονούσατε κάποιον εγνωσμένο κίναιδο;

Η τεκμηριωμένη ομοφυλοφιλία αποτελεί, σύμφωνα με την Κανονική Πράξη της Εκκλησίας, ανυπέρβλητο κώλυμα χειροτονίας.

Πώς θα σχολιάζατε το γεγονός ότι η Αρχιεπισκοπή έχει πληρώσει σε αποζημιώσεις θυμάτων παιδεραστών και κίναιδων κληρικών πάνω από 18 εκατομμύρια δολάρια από το έτος 2,000 μέχρι σήμερα;

Μόνο λύπη μπορώ να εκφράσω για το γεγονός, διότι πέραν απ' το τεράστιο οικονομικό βάρος το οποίο καλούνται οι πιστοί να επωμισθούν με τον οβολό τους, θίγονται ανεπανόρθωτα το γόητρο και η αξιοπιστία της Εκκλησίας μας. Σε τελευταία ανάλυση το παραπάνω γεγονός αποτελεί ένα επιπλέον δείκτη της πνευματικής κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει ο εκκλησιαστικός μας βίος.

Σε τι πορεία βρίσκεται η Θεολογική Σχολή σήμερα;

Στην πορεία που όλοι γνωρίσαμε και γνωρίζουμε. Ολοι περιμένουμε να διακρίνουμε κάποια έστω και θαμπά σημεία ακαδημαϊκής και πνευματικής αναγέννησης. Περιμένουμε πάντα ....

Έχετε γνώμη για την απόκτηση της Τούρκικης υπηκοότητας από ιεράρχες που υπηρετούν εκτός Τουρκίας σε Επαρχίες του Πατριαρχείου του Εξωτερικού;

Πολύς θόρυβος για ασημαντότητα. Αδυνατώ μέχρι σήμερα ν'αντιληφθώ πως το υπόψη θέμα απέκτησε τόση σπουδαιότητα τη στιγμή που όσοι αρχιερείς αποκτούν την τουρκική υπηκοότητα δεν στερούνται της αρχικής τους ιθαγενείας. Απλώς αποκτούν μια υπηκοότητα επιπλέον.

Αν είσαστε σήμερα Αρχιεπίσκοπος Αμερικής θα γινόσαστε Τούρκος υπήκοος με το δικαιολογητικό για το συμφέρον του Πατριαρχείου και την διαδοχή του Πατριάρχη όταν έλθει η ώρα;

Θά έπραττα ό,τι είναι προς συμφέρον του Πατριαρχείου.

Έχετε την αίσθηση ότι το σημερινό Πατριαρχείο βρίσκεται στα προτελεύτεια;

Πολλοί θεωρούν πως το τέλος εγγύς, εγγύτατα. Δεν ανήκω σ'αυτούς. Το Πατριαρχείο είναι θεσμός αιωνόβιος και οι θεσμοί του είδους δεν καταλύονται από μια μέρα στην άλλη λόγω περιστασιακών δυσχερειών ή αντιξοοτήτων πολιτικού χαρακτήρα. Εξακολουθώ να παραμένω αισιόδοξος για το μέλλον του Πατριαρχείου, για την αδιάκοπη συνέχιση της ιεράς αποστολής του στον τόπο όπου το έταξαν η Ιστορία και η ευσέβεια των πιστών.

Έχετε κάποιες προτάσεις για το μέλλον του Πατριαρχείου;

Η πρότασή μου δεν μπορεί νάναι άλλη από την ευχή του σώματος των πιστών: ταγμένο εκεί που το έταξαν οι αιώνες να συνεχίσει να εκπέμπει το ισχυρό του φως όπως ο φάρος πάνω στο ψηλό θαλασσόδαρτο βράχο.

Νομίζετε θα μπορούσε να γίνει και μία δεύτερη έδρα του εκτός Τουρκίας, στη Νέα Υόρκη ή στην Ουάσιγκτον λόγου χάρη;

Βέβαια, θα μπορούσε να γίνει κι αυτό. Ισως μάλιστα να διευκόλυνε ορισμένα πράγματα από πρακτικής πλευράς. Ισως ακόμη και να εξυπηρετούσε τα αδιαφανή σχέδια άλλων παραγόντων. Αλλ' αυτό θ' αποτελούσε όχι πλέον το προοίμιο αλλά τον επίλογο του τέλους.

Νομίζετε ότι τελικά δεν θα αποφευχθεί η Αυτοκεφαλία στην Αμερική;

Δεν έχει τεθεί τέτοιο θέμα. Αλλά και να τεθεί, δεν γνωρίζω ποιά θάναι η έκβαση μιας προσπάθειας για αυτοκεφαλοποίηση της Αρχιεπισκοπής ή των Ορθοδόξων της Αμερικής δεδομένης της νέας διοικητικής δομής της Αρχιεπισκοπής αλλά και της νέας πραγματικότητας που έχει διαμορφωθεί μετά τις σχετικές αποφάσεις της τελευταίας Πανορθοδόξου Διασκέψεως. Βέβαια, είναι γνωστό ότι επί δεκαετίες, ιδίως στο χώρο του Κλήρου μας και μιας Οργανώσεως Λαϊκών, έχουν επιμόνως προπαγανδισθεί τα αγαθά που θα απέφερε δήθεν η αυτοκεφαλοποίηση. Εγώ αγαθά δε βλέπω, μόνη μεγαλύτερη απομάκρυνση από τις εκλησιαστικές και εθνικές μας ρίζες.

Είστε νέος άνθρωπος, αναμφίβολα με γνώσεις και εμπειρίες, δεν νομίζετε ότι δεν έχετε δικαίωμα να παραμένετε εκτός ενεργού υπηρεσίας, σε μία εποχή που η λειψανδρία του Φαναρίου αλλά και της Εκκλησίας γενικότερα είναι εφιαλτική;

Τό είπα και άλλοτε: ό,τι είχα να προσφέρω, το έχω ήδη προσφέρει στην Εκκλησία μου.
Τώρα είναι η σειρά των νεοτέρων με τον μεγάλο ενθουσιασμό και τον ιερό ζήλο.
Το μέλλον ανήκει σ'αυτούς.

Αν σας προσκαλέσει το Πατριαρχείο να μεταβείτε εκεί για μία απόπειρα μιας καινούργιας συνάντησης και πορείας, θα ανταποκριθείτε;

Οι συναντήσεις και ο διάλογος αναμφισβήτητα οικοδομούν. Ευπρόσδεκτη επομένως κάθε συνάντηση και κάθε διάλογος επιθυμητός.

Πώς αισθάνεστε για τις παρεκκλησιαστικές Οργανώσεις Ελλαδικές και εγχώριες;

Οπως υποδηλώνει ο όρος "παρεκκλησιαστικός" οι οργανώσεις αυτού του τύπου, αν και απαρτίζονται από μέλη της Εκκλησίας, παραταύτα υφίστανται και δρούν παράλληλα προς την Εκκλησία, δηλ. ανεξάρτητα από την Εκκλησία. Δεν είναι ενσωματωμένες στην Εκκλησία και οι δραστηριότητές τους δεν είναι οργανικά συνυφασμένες με το όλο έργο της. Οι οργανώσεις αυτές θα μπορούσαν ίσως να ενταχθούν κάποτε στην Εκκλησία, ιδίως εκείνες που χαρακτηρίζονται για κάποια ιδιαίτερη προσφορά, όπως συμβαίνει σ'ανάλογες περιπτώσεις και στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.

Τι είναι ο Ελληνισμός για σας;

Τρόπος σκέψεως και ζωής. Είναι μια ξεχωριστή αφορμή για υπερηφάνεια και ιδιαίτερη κλήση προς ενσάρκωση των ευγενεστέρων ιδεωδών που παρήγαγε η ιστορία της ανθρωπότητας. Το νά'σαι έλληνας σήμερα είναι και πρόκληση και ευθύνη.

Είχατε όνειρα για την Ελληνική Παιδεία και ποια ήταν;

Επιθυμία όλων ήταν και είναι τα παιδιά της Ομογένειας μας να καταστούν φορείς των διαχρονικών μηνυμάτων του Ελληνισμού. Προς τούτο θα χρειαζόταν ένα νέο εκπαιδευτικό σύστημα που μαζύ με μια εκσυγχρονισμένη διδασκαλία της ελληνικής, θα καθιστούσε τους εδώ ελληνόπαιδες γνώστες της ελληνικής ιστορίας και γενικότερα του ελληνικού πολιτισμού. Βέβαια, ένα τέτοιο εκπαιδευτικό σύστημα θάπρεπε νάναι απότοκο των μακροχρόνιων εμπειριών, θετικών και αρνητικών, των ομογενειακών σχολικών μας δομών.

Νομίζετε ότι το ισχύον διοικητικό σύστημα της Μητροπολιτοποίησης έχει πληγώσει την ενότητα της Εκκλησίας και της Ομογένειας εδώ;

Υπεστήριξα στο παρελθόν και υποστηρίζω σήμερα ότι το ισχύον διοικητικό σύστημα της "Μητροπολιτοποίησης", η διοικητική δηλ. κατάτμηση της μιας και ενιαίας Αρχιεπισκοπής σε πολλαπλές Μητροπόλεις, δεν αποτελεί το ιδεωδέστερο μέσο προς προαγωγή της ενότητος που τόσο χρειάζεται η Ομογένεια για να επιβιώσει στο πολυπολιτισμικό και πολυθρησκειακό τοπίο της Αμερικής.

Τι θα προτείνατε;

Θάπρεπε νομίζω να'χε μελετηθεί το θέμα σφαιρικά και να'χε βρεθεί κάποιο άλλο πληρέστερο σχήμα που α) να εξυπηρετεί τους θεμιτούς εκκλησιαστικοπολιτικούς σκοπούς που επιδιώκει να επιτύχει το Φανάρι με το σύστημα της "μητροπολιτοποίησης" και που β) να συμβάλλει στην προαγωγή της ενότητας της Ομογένειας σ'ολα τα επίπεδα.

Ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος άγει προς το 83ο έτος της ηλικίας του. Έχετε κάποιον υπ’ όψη σας που θα μπορούσε να τον διαδεχθεί; Θα προτείνατε ένα ή δύο πρόσωπα;

Νομίζω πως οι εικοτολογίες γύρω από το θέμα της διαδοχής του Αρχιεπισκόπου είναι πρόωρες. Σε τελευταία ανάλυση αποτελούν απρέπεια και έλλειψη σεβασμού προς τον αρχιεπισκοπικό θεσμό και προς το πρόσωπο του σημερινού αρχιεπισκόπου ειδικότερα. Είμαι πάντως βέβαιος πως οι μνηστήρες πολλοί, εξ Αμερικής τε και Ευρώπης. Και ίσως δεν λείψουν και οι εκπλήξεις, ως συνήθως συμβαίνει στις περιπτώσεις αυτές.

Η Ελλάδα σε τι πορεία βρίσκεται;

Είναι διάχυτη ανάμεσα στους Ελληνες, ελλαδίτες και μη, η ανησυχία για τη σημερινή οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα. Φοβάμαι πως περισσότερο ανησυχητκά προδιαγράφονται τα ενδεχόμενα επακόλουθα μιας τέτοιας οικονομικής εξαθλίωσης και χρεωκοπίας. Ασφαλώς θάχει οδυνηρές επιπτώσεις και στα εθνικά μας θέματα. Θέλω να πιστεύω πως θα εξαχθούν χρήσιμα διδάγματα απ' αυτήν την οικονομική κατολίσθηση ώστε να επανέλθει το συντομότερο η χώρα σε κανονική τροχιά και να χαραχθεί μια νέα ανοδική πορεία προόδου και ευημερίας.