Στα πρόθυρα κατάρρευσης η Αρχιεπισκοπή Αμερικής!

Ἡ βραδυνή - 3 Νοεμβρίου 2017

Συντάκτης: Δημήτρης Θ. Αλεξόπουλος

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναμένεται να κινηθεί την αμέσως προσεχή περίοδο. «Φαβορί» μέχρι στιγμής θεωρείται ο μητροπολίτης Γαλλίας Μελέτιος.

Πληθώρα ερωτημάτων δημιουργήθηκαν και κλίμα ανησυχίας επικρατεί στην Αρχιεπισκοπή Αμερικής μετά την επίσκεψη στην Ουάσινγκτον του κ. Αλέξη Τσίπρα, καθώς είναι η πρώτη φορά που Έλληνας πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια ταξιδιού του στις ΗΠΑ, δεν συναντήθηκε με τον αρχιεπίσκοπο Αμερικής. Η συνάντηση που δεν έγινε θεωρείται η κορυφή του παγόβουνου στην κατάσταση που επικρατεί στην πάλαι ποτέ ισχυρότερη και οικονομικά ακμαιότερη ελληνορθόδοξη κοινότητα του εξωτερικού.

Το παρασκήνιο είναι έντονο: ο σχεδόν 90ετής αρχιεπίσκοπος Δημήτριος Τρακατέλλης (γεν. 1928) φέρεται να έχει χάσει τα βασικά του ερείσματα στους εκπροσώπους της ελληνικής Ομογένειας, ενώ και οι σχέσεις του με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, του οποίου αποτελεί εκκλησιαστική επαρχία, βρίσκονται στο χειρότερο δυνατό σημείο. Προ μηνός, ο κ.κ. Βαρθολομαίος τού ακύρωσε το προτεινόμενο πρόσωπο για την εκλογή στη Μητρόπολη Σικάγου και τον κάλεσε στο Φανάρι για απολογία, ενώ εικάζεται πως το Φανάρι επικοινώνησε με το Μαξίμου, και με τη μη συνάντηση Τσίπρα–Δημητρίου έστειλε ηχηρό μήνυμα δυσαρέσκειας στον αρχιεπίσκοπο Αμερικής.

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με δημοσιεύματα του ομογενειακού Τύπου, η Αρχιεπισκοπή παρουσιάζει(;) «οικονομική τρύπα» περίπου 8,5 εκατ. δολαρίων, για την οποία ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος ζητεί εξηγήσεις, ενώ καθυστερεί αδικαιολόγητα η κατασκευή της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου στο «Σημείο Μηδέν», στα ερείπια των Διδύμων Πύργων στη Νέα Υόρκη.

Και σαν να μην έφθανε η «μαύρη τρύπα», έγινε γνωστό ότι περί τους 20 ισχυρότατους οικονομικά ομογενείς (από τη Νέα Υόρκη έως το Σαν Φρανσίσκο) εξέφρασαν την πρόθεσή τους να διακόψουν την ετήσια οικονομική συνεισφορά τους προς την Αρχιεπισκοπή. Γεγονός που προβληματίζει το Φανάρι, αφού παραδοσιακά από το 1922 η Αρχιεπισκοπή Αμερικής είναι ο οικονομικός αιμοδότης του Πατριαρχείου.

Υπάρχουν, όμως, και κοινωνικά ζητήματα: εκκλησιαστικοί κύκλοι άφησαν να διαρρεύσει ότι το τελευταίο διάστημα έχει απολυθεί το 1/3 των υπαλλήλων της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, ήτοι περίπου 34 υπάλληλοι. Η εγκυρότερη εφημερίδα της Ομογένειας, ο «Εθνικός Κήρυξ» τακτικά αναφέρεται στα προβλήματα της Αρχιεπισκοπής όπως και στο γεγονός ότι ο δυναμικός ιερέας Άλεξ Καρλούτσος («father Alex») έχει «αποκλεισθεί» από την Αρχιεπισκοπή παρά το ότι είναι για το Φανάρι και προσωπικά για τον κ.κ. Βαρθολομαίο είναι ο άτυπος «υπουργός Εξωτερικών» του Οικουμενικού Θρόνου.

Με παρουσιαστικό που παραπέμπει περισσότερο σε διπλωμάτη, ο πατέρας Αλέξανδρος Καρλούτσος δουλεύει αδιάκοπα για να ισχυροποιήσει την ελληνική κοινότητα στη «μητρόπολη του κόσμου» συνεχίζοντας το έργο του μακαριστού αρχιεπισκόπου Ιακώβου, ενώ ως πνευματικός σύμβουλος στο Τάγμα Αγίου Ανδρέα των Αρχόντων του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Αμερική έχει φέρει κοντά στην Ορθόδοξη Εκκλησία των ΗΠΑ όλους τους ισχυρούς Ελληνοαμερικανούς που ζουν και διαπρέπουν στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. Με επίκεντρο τον μεγαλοπρεπή Ιερό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στα «Humptons», που έχει το δικό του πολιτιστικό κέντρο, σύγχρονο ελληνικό σχολείο και στέκι νεολαίας, «χτίζει» εδώ και χρόνια το όραμά του για μια εύρωστη ελληνική κοινότητα. Μόνο εκείνος, άλλωστε, θα μπορούσε να εξασφαλίζει τόσο σημαντική οικονομική στήριξη, ώστε τα έργα να υλοποιούνται με ταχείς ρυθμούς.

Τα βλέμματα όλων είναι πλέον στραμμένα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και όλοι περιμένουν τις επόμενες κινήσεις του κ.κ. Βαρθολομαίου.

Ο κ.κ. Βαρθολομαίος φέρεται να έχει ήδη ζητήσει την οικειοθελή παραίτηση του γέροντα Δημητρίου, παρά την επίσημη διάψευση από την Αρχιεπισκοπή Αμερικής, που έκανε λόγο για ψευδή και ανυπόστατα δημοσιεύματα. Στην Ομογένεια, ωστόσο, εκτιμούν ότι «ο Δημήτριος κινείται σε δανεισμένο χρόνο». Το Φανάρι πάντως, όντως δεν έχει λάβει συγκεκριμένη απάντηση ούτε στη τελευταία συνάντησή των δύο ανδρών στην Πόλη, με αφορμή την εκλογή μητροπολίτη στο Σικάγο. | Σε περίπτωση παραιτήσεως θα είναι η τρίτη στην ιστορία της Αρχιεπισκοπής Αμερικής (Ιάκωβος 1996, Σπυρίδων 1999), «φαβορί» θεωρείται ο 60χρονος μητροπολίτης Γαλλίας Εμμανουήλ Αδαμάκης. Το περιβάλλον του Οικουμενικού Πατριάρχη θεωρεί ότι ο κ. Εμμανουήλ έχει δώσει δείγματα γραφής στο Παρίσι, και πιστεύουν ότι είναι ο μόνος που θα μπορούσε να ανασυντάξει και να «αναστήσει» την καταρρέουσα Αρχιεπισκοπή.

Ιστορία Αρχιεπισκοπής Αμερικής: παρασκήνια και διαμάχες

Η ιστορία διαδοχής στην Αρχιεπισκοπή Αμερικής είχε πάντα έντονο παρασκήνιο και απασχολούσε την πολιτική και εκκλησιαστική επικαιρότητα. Λόγω, δε, της δυναμικής παρουσίας του ελληνοαμερικανικού επιχειρηματικού λόμπι αποκτούσε ενίοτε και οικονομικά χαρακτηριστικά.

Είναι η νεαρότερη στα πρεσβεία Αρχιεπισκοπή που υπάγεται απευθείας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, καθώς ιδρύθηκε το 1922 και θεωρείται ο οικονομικός τροφοδότης του Φαναρίου. Έκτοτε την έχουν διαποιμάνει έξι ιεράρχες, με κορυφαίους τον Αθηναγόρα Χρήστου (1930-58), που μετά αναρρήθηκε στον Οικουμενικό Θρόνο, και τον Ιάκωβο Κουκούζη (1958-96), που άφησε έντονη την προσωπική του σφραγίδα και συγκέντρωσε πάνω του πολλές φορές, θετικά ή αρνητικά, τα φώτα της δημοσιότητας.
|
Ο σημερινός αρχιεπίσκοπος Δημήτριος Τρακατέλλης ανυψώθηκε σε αρχιεπίσκοπο Αμερικής και έπαρχο Ατλαντικού και Ειρηνικού Ωκεανού τον Αύγουστο του 1999, διαδεχόμενος τον παραιτηθέντα αρχιεπίσκοπο Σπυρίδωνα Παπαγεωργίου (1996-99), ο οποίος είχε επιλεγεί ως διάδοχος του μακαριστού Ιακώβου, αλλά τελικά εξαναγκάστηκε σε παραίτηση λόγω του συγκρουσιακού του χαρακτήρα.

Για την εκλογή Ιακώβου, το 1958, είχε μεσολαβήσει προσωπικά ο Κωνσταντίνος Καραμανλής την εποχή της παντοδυναμίας του, } ενώ το 1996 με την αποχώρηση λόγω γήρατος του Ιακώβου η ελληνική κυβέρνηση δεν κατόρθωσε να πείσει –σε πρώτο στάδιο– για την υποψηφιότητα του Βρεσθένης Δημητρίου, και τελικώς εξελέγη ο «αποπεμφθείς» μετέπειτα Σπυρίδων.
}
Ο Σπυρίδων ανέτρεψε μέσα σε μια τριετία την εικόνα μιας οικονομικά ισχυρής Αρχιεπισκοπής, πάντα στην πρώτη γραμμή της πολιτικής ζωής των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελλάδας, με περισσότερες από 500 ενορίες σε όλη την επικράτεια, μια Θεολογική Σχολή, και κυρίως εκατοντάδες χιλιάδες ομογενείς που δήλωναν «Greek Orthodox» ενώ δεν είχαν καμία σχέση με την Ελλάδα. Ο προκάτοχος του αρχιεπισκοπικού θρόνου Ιάκωβος έλεγε πάντα ότι αν κατάφερε δύο πράγματα είναι να δηλώνουν οι ομογενείς «Greek Orthodox» και να αναγνωριστεί η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αμερικής ως μείζων θρησκεία από το αμερικανικό κράτος.

Σήμερα η Αρχιεπισκοπή Αμερικής χρειάζεται όσο ποτέ άλλοτε ένα δυναμικό restart, μια επανεκκίνηση με έμφαση στον εθνικό και πολιτικό ρόλο που επάξια διαδραμάτισε για σειρά ετών υπό την καθοδήγηση φωτισμένων ιεραρχών.

[ Ἡ βραδυνή - www..vradini.gr/στα-πρόθυρα-κατάρρευσης-η-αρχιεπισκο/
- 3 Νοεμβρίου 2017 ]